Salt Beyoğlu bugünlerde ilginç sergilerden birine daha ev sahipliği yapıyor. Maria Andersson ve Nancy Atakan ‘ın 7 yıllık ortak çalışması “Uygun Adım Marş” sergisi 27 Haziran- 30 Ağustos tarihleri arasında Salt Beyoğlu’nda.
“Uygun Adım Marş” sergisi ne anlatıyor?
Sergi, Türkiye’nin model aldığı kültür fizik anlayışını, beden eğitimi ve olimpizmin öncüsü Selim Sırrı Tarcan’ı ve onun izinden giden kızlarının hikâyesini anlatıyor.
Selim Sırrı Tarcan kimdir?
Selim Sırrı Tarcan (1874-1957) baş beden öğretmenimizdir. Milli Olimpiyat Komitesi’ni kurar, voleybol sporunu Türkiye’ye getirir. Spor eğitimcileri yetiştirmeyi kendine amaç edinir ayrıca yazar ve politikacıdır. II. Meşrutiyet’te siyasi olaylara karışmasından ötürü 1909’da bir yıllığına yurt dışı görevine atanır. İsveç’e yaptığı bu zorunlu seyahat, spor yazarlığı ve spor öğretmenliği merakını geliştirmesini sağlar. İstanbul’a döndüğünde ,gençlere bir jimnastik felsefesi kazandırmayı amaç edinir. Bu felsefeyi yaymanın yanı sıra gençlerin bayramlarda eşlik edebilecekleri bir marş kazandırmak için de çalışmalar yürütür. İsveçli besteci Felix Körling’in “Tre trallande jamtor” (Şakıyan Üç Genç Kız) adlı halk şarkısının müziğine, 1916’da Türkçe öğretmeni Ali Ulvi Bey’e yazdırdığı Türkçe sözlerle Gençlik Marşı ortaya çıkar. Bu marş, yüz yılı aşkın süredir, sporcuların ve gençlerin dilinden düşmemektedir.
Dağ başını duman almış,
Gümüş dere durmaz akar.
Güneş ufuktan şimdi doğar ,
Yürüyelim arkadaşlar.
Sesimizi yer, gök, su dinlesin,
Sert adımlarla her yer inlesin.
Bu gök, deniz nerede var,
Nerede bu dağlar taşlar?
Bu ağaçlar güzel kuşlar,
Yürüyelim arkadaşlar.
Sesimizi yer gök su dinlesin ;
Sert adımlarla her yer inlesin.
Her geceyi güneş boğar,
Ülkemizin günü doğar.
Yol uzun olsa da ne var,
Yürüyelim arkadaşlar.
Sesimizi yer gök su dinlesin ;
Sert adımlarla her yer inlesin.
Ali Ulvi Bey’in anılarından; “Bir gün okulun uygulama odalarından birinde çalışırken, Selim Sırrı Tarcan ziyaretime geldi. O günlerde pek gözde olan bir isveç marşı için güfte yazmamı istedi. Birinci Dünya Savaşı’nın aleyhimize döndüğü yıllardı o yıllar. Gençlik ve halk kaygıya kapılmıştı. Marşı yazarken başlıca amacım bu havayı dağıtmak, gençlere azim, ümit ve kalp vermek oldu.”
Marşın önce öğretmen okullarında söylenir ve öğretmenler vasıtasıyla yurda yayılır. Mustafa Kemal milli mücadelenin başlangıcında, Samsun’dan Havza’ya giderken arkadaşlarıyla birlikte yolda bu marşı söylediği de bilinir. Cumhuriyet’in ilanından sonra marş kendi kendine gençliğe mal edilmişken, hazırlanan yasa ile 20 Haziran 1938 tarihinde “Mayısın 19’u” “Gençlik ve Spor Bayramı” olur. Artık bu bayramın marşı da “Dağ Başını Duman Almış” diye başlayan “Gençlik Marşı” olur.
“Uygun Adım Marş” sergisinde neler bulacaksınız?
Maria Andersson ve Nancy Atakan’ın yolları “Selim Sırrı Tarcan” isminde kesişiyor. Yukarıda ifade ettiğimiz gibi Selim Sırrı Tarcan belirli bir süre İsveç’de yaşıyor. Andersson da İsveçli ve bir gün İstiklal Caddesi’nde gezerken kendi halk şarkılarını (kırsalda gezen üç genç kızın biraz cinsellik dolu hikayesi) marş olarak duyuyor. N. Atakan Amerika kökenli olsa da onlarca yıldır Türkiye’de. Bu ikili, 7 yılı aşkın süre ortak çalışma yürütüyorlar. Bu sergide, tarihsel bir araştırmayı yani Selim Sırrı Tarcan’ın hikayesini , bu iki sanatçının ürettikleri video, metin ve kumaş işleri ile bulacaksınız.
Maria Andersson video ve metin ağırlıklı eserleriyle tanınıyor. Nancy Atakan “Türkiye’de Kavramsal Sanat” konulu tezini tamamlıyor, sanat tarihi dersleri veriyor.
Salt Beyoğlu’na nasıl gidilir?
Salt Beyoğlu, Taksim İstiklal Caddesi üzerindedir. İstiklal Caddesi No:136 Beyoglu-İstanbul, web