Yıllar önce “opera” diye bir şey yoktu. Don Giovanni kadınları elde etmek için yalanlar söylemiyordu ya da Violetta muhteşem müzik eşliğinde zamansız ölüp gitmiyordu. Herşeyin olduğu gibi operanın da bir başlangıcı var. Opera, 1500’lü yılların sonunda Floransa’da, sanatçı, aydın ve entelektüellerin oluşturduğu bir topluluğun fikir tartışmalarının sonucunda ortaya çıkar.
1580 yılında bir eser yayımlanır “Floransa Futbol’u Üzerine Konuşma”. Kitapta, Floransa’da Santa Croce Meydanı’nda genç aristokratlar tarafından oynanan futbol oyununun kuralları anlatılır. O dönem hazırlanan futbol kuralları kitabına göre takımlar 27 kişiden oluşur, oyuncular 18-40 yaşı aralığında olmalıdır. Bugünkü futbolun içine biraz şiddet katılmış, ragbi benzeri, bir oyundur. Tüm oyuncular ellerini kullanabilir.
Bu kitabın yazarı “Il Puro” lakabını kullanır. Gerçek ismi ise Giovani de Bardi’dir. Bu kitaptaki fikirler, bir çok sanatçı ve düşünürün tartışmalarıyla ortaya çıkar. Kitap, De Bardi’nin lakabıyla yayımlanır. Bardi, Vernio (Floransa’nın kuzeyinde bir şehir) Kontu’dur (1534-1612). Varlıklı bir ailden gelen Bardi, Medici ailesinin de izniyle sanatçı ve aydınları destekler. Eser vermeleri için onları teşvik eder, rahat yaşam sürmeleri için elinden geleni yapar.
Bardi’nin desteklediği sanatçı ve düşünürler sadece futbol konuşmazlar. Kendilerine “Camerata de Bardi” (Bardi’nin Aydınları) ya da “Camerata Fiorentina” (Floransa’nın Aydınları) ismini veren bu düşünürler, müzik ile ilgili de tartışmalar yaparlar. Antik çağların Yunan söz söyleme sanatını, müzik ile birleştirmeye çalışırlar. Kısacası tiyatro ile müziği birleştirmek isterler. Barok müziğin o karışık seslerinin içinde ifade edilmek istenen sözleri kavramak çok zordur. Öncelikle sözlerin rahat anlaşılabilmesi için çalışırlar. Müzik ise sözleri destekleyici (bazen yumuşatan bazen açıklayan bazen de heyecan veren) bir unsur gibi düşünülür. “Recitar cantanto” ya da bugün “resitatif” olarak bilinen “konuşur gibi söylenen müzik ” terimini yaratırlar.
1581 yılında bir eser yayımlanır “Antik ve Modern Müzik Üzerine Konuşma”. Bu kitap “Bardi’nin Aydınları” cemiyetinin müzik üstüne fikirlerini ve tartışmalarını içerir. Kitap “Vincenzo Galilei” ismi ile yayımlanır. Meşhur astronom ve fizikçi Galileo Galilei’nin müzisyen babası Vincenzo, “Camerata de Bardi” (Bardi’nin Aydınları) ya da “Camerata Fiorentina” (Floransa’nın Aydınları) nın üyesidir. Bugün İtalya’yı operanın evi yapan ve operayı başlatan fikirlerin özü bu kitaptadır.
Operayı yaratan sanatçı ve aydınlar nerede buluşuyordu?
Sanatçı ve aydınlar, Giovanni De Bardi’nin Sarayı‘nda buluşurlardı. Saray, Floransa’da “Via Dei Benci” adresindedir. Günümüzde konaklama hizmeti veren özel bir işletme olarak kullanılır.
De Bardi’nin sarayında konuşulan futbol kuralları yüzyıllar sonra kurulan başka bir topluluk yani FIFA (Uluslararası Futbol Birliği) tarafından revize edildi, geliştirildi ve bugünlere gelindi.
De Bardi’nin sarayında konuşulan müzik ve opera, yüzyıllar içinde büyük sanatçıların yorumlarıyla gelişti. Önce müzik sözlerin önüne geçti sonra konu olarak Yunan Trajedileri’nin yerini komedi ve gerçek hayat aldı.
Operanın doğuşu ve opera hakkında daha fazla bilgiyi “Hayal Melodileri-Operaya Yolculuk” isimli kitabımızda bulabilirsiniz.
Leonard Bernstein kimdir?
Üstteki videoda izlediğiniz Bernstein, Amerikalı bestekar, orkestra şefi, piyanist ve yazardır.(1918-1990). Meşhur “Batı Yakasının Hikayesi” müzikalinin bestelerini yapar (1957). Müzikalin filmi yapılır (1961) ve tam 10 dalda oskar ödülü kazanır. Bernstein’ın müzik hakkında bilgiler verdiği bir çok videosu, klasik müziğin anlaşılmasında ve sevilmesinde faydalı olur. Videolarının bir kısmına youtube dan ulaşılabilir.