Jacopo Peri’nin bestelediği “Dafne” operası, ilk opera olarak tarihe geçer. Ancak “Dafne” ye ait nota ve metin günümüze ulaşmamıştır. Bu nedenle Jacopo Peri’nin diğer operası “Euridice”, günümüzde sahnelenebilen en eski operadır.
Euridice, 5 Ekim 1600 tarihinde Floransa’da, Marie de Medici ve Fransa Kralı IV.Henry’nin düğününde sahnelenir.
Peter Paul Rubens bu tablosunda, Marie de Medici’nin IV.Henry’e takdimini anlatır. O dönemde yaygın olduğu üzere, gelinin resmi damat adayına gösterilir. Bu durum bize, Sihirli Flüt operasında Tamino’nun, Gece Kraliçesi’nin kızı Pamina’nın resmine bakar bakmaz aşık olmasını hatırlatır.(detay için “Güzel Resim” )
Tablodaki ifadeler ne anlatırsa anlatsın, bu evliliğin politik nedenlerle yapıldığı bir gerçektir. Kralın banker Medicilere yüklü borcu vardır ve bu evlilikle borcundan kurtulacaktır. Ayrıca, protestanlıktan katolikliğe geçen Henry için katolik Medici ailesiyle birleşmek dini olarak da güç kazanmasını sağlar.
En eski operanın sahnelendiği o düğünde neler yaşandı?
Damat IV. Henry düğüne katılmaz. O dönemde vekaletle evlilik modası vardır ve IV. Henry’nin yerine amcası I. Ferdinando düğüne katılır. Floransa Palazzo Pitti’de (Pitti Sarayı) onlarca çeşit yemek, özel tabaklar, şekerden yapılmış devasa heykeller ve parlak süslemelerle, Medicilerin zenginliği, görkemli saltanatı düğüne yansır. Bu düğün için, henüz yeni bir fikirle ortaya çıkan opera sanatından da sipariş verilir. Operanın konusu ölümsüz aşk yani “Euridice” dir. Jacopo Peri’nin bu operasını, sadece 200 özel seçilmiş aristokrat, Pitti Sarayı’nın üst katında izleme şansına sahip olur.
2015 yılında Floransa’da, bugün sanat müzesi olarak kullanılan düğünün yapıldığı Pitti Sarayı’nda, bu özel düğünü anlatan bir sergi açılır. Sergiyi hazırlayan Joan Sallas, Floransa arşivlerini günlerce araştırır. O gecenin önemli süslerini ve eşyalarını sergi için yapar. Şekerden yapılmış büyük heykeller ve peçeteler, serginin en ilgi çekici eserleri olur.
Nereden çıktı bu opera?
Yıllar önce “opera” diye bir şey yoktu. Don Giovanni kadınları elde etmek için yalanlar söylemiyordu ya da Violetta muhteşem müzik eşliğinde zamansız ölüp gitmiyordu. Yazının devamı…
“Euridice” operasının konusu nedir?
Jacopo Peri’nin bu eseri, fazla dekor gerektirmeyen ve 5 sahneden oluşan kısa bir operadır. Mitolojik konusu başka bestekarlar tarafından da opera haline getirilmiştir. Bunların en meşhuru Gluck’un “Orfeo ile Euridice” isimli operasıdır (1762).
Oyun bir kısa Prolog ile başlar. “La Tragedia” bir alegorik kişi olarak sahneye gelir ve gelecek karşılaşmayı ilan eder.
Sonra nehir perileri ve çobanlardan oluşan bir koro sahneye gelir ve Euridice ile Orfeo’nun evlenmeye karar verdiklerini ve nikahlarının kıyılacağını ilan ederler. Bunu Euridice’nin arkadaşları tarafından verilen bir bale dansı takip eder.
Bundan sonra Orfeo kendi arkadaşları ile birlikte sahneye girer. Bir haberci olan Dafne, Orfeo’ya gelerek sevgilisi Euridice’nin birdenbire öldüğünü haber verir. Orfeo çok üzgündür ve uzunca bir ağıt söyler. Bazı çoban kızlar ve nehir perileri Orfeo’yu teselli etmeye çalışırlar.
Bir başka ağıtla da Orfeo, yer altı dünyasının hükümdarı Plüton’a yalvarır. Aşk tanrıçası Venüs de tanrılara yalvararak, Orfeo’nun sevgilisinin tekrar dünyaya geri gönderilmesine karar vermelerini sağlar. Sonunda, iki sevgili birbirlerine kavuşur. Koro ve bale dansçıları bu mutluluğu şarkı ve dansla ifade ederler.