Anasayfa » Jules Massenet ve MANON

Jules Massenet ve MANON

Yazar 3noktacom

Jules Massenet’in “Manon” operasının ilk gösterimi 19 Ocak 1884 yılında Paris’de yapılır. Türkiye’de ise ilk kez 1954 yılında Ankara’da sahnelenir.

Opera kısa bir uvertür* ile başlar.

*Uvertür nedir? Opera başlamadan önce orkestranın çaldığı giriş müziğidir. Uvertür, operaların en ilgi çekici bölümlerinden biridir.

I.PERDE

Amiens‘de* bir restoranın önünde, yaşlı çapkın Guillot ve bayan arkadaşları restoranın bir an evvel açılmasını isterler. Operanın henüz başında, Massenet’in fevkalede güzel melodisi sayesinde, çok basit bir konu anlatılırken, heyecan verici bir ortam oluşur. Zengin yaşlı Guillot ve arkadaşları nihayet restorana girerler.

*Amiens nerede? Fransa’da Paris’in 120 km kuzeyinde 150.000 nüfuslu bir şehir. Devasa katedrali, Fransız gezgin ve yazar Jules Verne’nin vefat ettiği ev ile bilinir.

Şehir halkının kısa şarkısıyla, birazdan onlarca yolcunun meydana geleceğini anlarız. Amiens’deki meydan, restoran ve hanıyla bir durak noktasıdır. Sahneye gelen çavuş Lescaut, asker arkadaşlarını içmeye gönderir, meydanda kuzeni Manon‘u bekler. Nihayet, yolcular gelir, ortalık kalabalıklaşır ve bir kargaşa olur. Aralarından genç (yaş 16) ve güzel bir kız sıyrılır, bu Manon’dur. Lescaut ve Manon buluşurlar. Manon, hayatında ilk kez köyünden çıkarak seyahat etmiştir. Heyecanla yolculuğu sırasında gördüklerini, kuzenine anlatır. Lescaut, kuzeni Manon’un bavulunu almak için ayrılır.

Yaşlı Guillot restorandan çıkar ve güzel Manon’u görür. Onu kandırmaya çalışır. “İsmim Guillot. Bu şehrin en nüfuzlu ve zengin kişisiyim. Ama her şeyimi sizden duyacağım bir kaç güzel aşk sözcüğü için feda edebilirim”. Manon kendi kendine söylenirken, bu ilgiden memnun olduğunu anlarız; “Bu adama kızmalıyım ama gülmeyi tercih ediyorum”. Guillot’un arkadaşı De Bretigny ve bayan arkadaşları, bir an evvel restorana dönmesini, kendisini rezil etmemesini isterler. Bu arada Çavuş Lescaut da Manon’un bavuluyla geri gelir. Guillot oradan uzaklaşır.

Lescaut duruma kızar ve Manon’a “Soyadımızı ve onurumuzu koruyorum. Akıllı ol!” şeklinde nasihatlar verir. Manon söylemlerden sıkılmıştır. Arkadaşları ile buluşmak için Lescaut sahneden çıkar. Manon’a kısa sürede döneceğini, kimseyle konuşmamasını ve kendisini beklemesini emreder!

Yalnız kalan Manon, restoranın penceresinden içeriyi gözlemler. Yaşlı Guillot ve yanındaki alımlı genç bayanlar neşeyle eğlenmektedir. Manon aryasında böyle bir hayatın çok güzel olacağını düşünerek, kadınların mücevher ve kıyafetlerine hayranlığını anlatır.

Sahneye bu sefer yakışıklı delikanlı Cheavalier De Grieux gelir. Babasına gitmek için hazırlanmaktadır ve ona kavuşacağı için keyiflidir. Manon’u görür. Tıpkı yaşlı çapkın Guillot gibi, Cheavalier de, Manon’un güzelliği karşısında şaşkındır. Bu dakikadan, perdenin sonuna kadar sürecek Manon-Cheavalier yakınlaşmas ve düeti operanın en can alıcı bölümlerindendir (yaklaşık 10 dakika). “Gözlerim sizi ilk defa görüyor ama kalbim sizi uzun zamandır tanıyor gibi”. Manon’a kendisi ile Paris’e gelmesi için yalvaran Cheavalier, nihayet Manon’u ikna eder. “Sadece zevk için yaşamak harika olacak (Manon)”. İkili Paris’e doğru yola çıkar. Çavuş Lescaut meydana geri gelir ama kuzeni çoktan gitmiştir.Yaşlı çapkın Guillot’dan kuşkulanan ve öfkesini ihtiyardan çıkaran Çavuş, restoran sahibinden gerçeği öğrenir. Perde, yaşlı zengin Guillot’un bu şekilde aşağılanmasının öcünü alacağını ifade eden sözleriyle kapanır.

II.PERDE

Massenet’in fevkalede güzel melodileriyle perde açılır. İki sevgili Paris’te mutlu günler geçirmektedir ancak para sıkıntıları vardır. Cheavalier babasına bir mektup yazmaktadır. Mektubu kapan Manon mektubu okur. Delikanlı, babasından Manon ile evlenmesine izin vermesini isterken, Manon’u ne kadar tutku ile sevdiğini de güzel kelimelerle anlatır.

İki ziyaretçileri gelir. Birisi Çavuş Lescaut diğeri ise De Bretigny’dir. Anlarız ki, Çavuş Lescaut hala evlenmemiş olmalarına kızgın, De Bretingy ise Manon’a hayrandır ve ona sürekli çiçek göndermektedir. Kısa süren dörtlü ile farklı duygular aynı anda sahnededir.

Çavus ve Cheavalier mektubu okurken, Manon ve De Bretigny diğer tarafta sohbet etmeye başlar. De Bretigny, Manon’a “Seni Paris’in kraliçesi yapacağım, paraya gömeceğim. Cheavalier’in babası seni istemiyor ve bu gece oğlunu kaçıracak”. Manon, Bretigny’nin ısrarına dayanamaz, kararını verir. Cheavalier mektubu atmak için postaneye gider ve Manon yaşadıkları eve veda etmeye hazırlanır. Ayrılık sonrası sevgilisi babası ile barışabilecek, kendisi para ve rahatlık içinde olsa da acaba buradaki kadar mutlu olabilecek midir? Burada söylediği meşhur arya ( Adieu, notre petite table ) ile önce her zaman yemek yedikleri masaya veda eder. Sevgilisi ile defalarca oturdukları masa ve yaşadıkları oda çok küçüktür ama aynı zamanda ne kadar çok şey ifade eder. Ağlayarak aryasını bitirir. Aşağıda, bu eserin Maria Callas tarafından yorumunu bulacaksınız.

https://www.youtube.com/watch?v=EdZh8P3mk7M

Cheavalier tekrar odaya döner ve Manon’a olan aşkını ifade eder. Kapı çalınır, delikanlı kapıyı açmaya gider. Gürültülerden, Cheavalier’in babasının adamları tarafından kaçırıldığını anlarız. Manon gözyaşları içindedir ve perde kapanır.

III.PERDE

Paris’te bir panayır yeri, satıcılar, çocuklar ve kalabalık bir ortam. Manon yeni sevgilisi De Bretigny ile birlikte gelir, güzelliği ve şıklığı ile hemen fark edilir. Cheavalier’in babası Comte’de oradadır. Manon konuşmalara kulak kabartır ve Cheavalier’in St. Sulpice manastırında olduğunu öğrenir. Yaşlı çapkın Guillot ise hala Manon’un peşindedir. Sırf Manon mutlu olsun diye ona özel bir bale gösterisi düzenler. Yaklaşık 5 dakika süren bu güzel bale gösterisi, seyircilere operanın tüm sanatların bileşkesi olduğunu tekrar hatırlatır.

Kısa bir aradan sonra, St. Sulpice manastırı. Kadınlar yakışıklı rahip Cheavalier hakkında hayranlık dolu sözler ederler. Comte oğlunu ziyaret edip, gösterdiği cesaret ve aimden dolayı kendisini tebrik eder. Onu namuslu ve güzel bir kızla evlendirmek istemektedir. Comte gider, Cheavalier yalnız kalır. Anlarız ki, babası ne yaparsa yapsın Manon’u unutması imkansızdır. Manon manastıra gizlice girer ve Cheavalier ile konuşmak ister.

Buradan itibaren, Massenet’in Manon operasının en meşhur ve etkileyici sahnesini izler veya dinleriz. Yaklaşık 10 dakika süren bu sahne, Manon’un kilisede kendini sorgulaması ile başlar, Cheavalier’in Manon’u görmesi ile devam eder. Yönetmenin takdiri önemli olmak ile birlikte, dine kendini adamış Cheavalier’in Manon’u ilk gördüğünde verdiği tepkiyi “şeytan görmüş bir insanın tepkisi” gibi düşünürüm. Massenet bu anı müziği ile de vurgular. Operanın devamını takip edenlerden bu düşünceme hak verenler olacaktır. Cheavalier aşkın bir hayal, kısa yaşanan bir rüya olduğunu söylerken, Manon sevgilisinden kendini bağışlamasını ister. Massenet’in güzel müzikleri ile heyecan fırtınası estiren bu muhteşem düetin sonunda, Chevalier daha fazla direnemez ve sevgilisinin kollarına kendisini bırakır. Bu sahneyi anlatan iki ayrı videoyu altta bulabilirsiniz.

IV.PERDE

Paris’de “Transylvanie Oteli”nin oyun salonu. Yaşlı çapkın Gulliot ve bayan arkadaşları, De Bretigny ve çavuş Lescaut, herkes oradadır, kumar oynar ve eğlenirler. Nihayet Cheavalier ve Manon’da gelir. Eğlence dozu artar, para ve aşkı öven şarkılar dinleriz. Devamında Manon’u elde edememiş olmanın hırsıyla dolu yaşlı Guillot, Cheavalier’i kumar oynamaya çağırır. Bu noktada, Cheavalier kumardan ve kötülüklerden uzak durmaya çalışırken, Manon onu kumara teşvik eder. Massenet’in müzikleriyle özel bir sahne ortaya çıkar. Nihayet Cheavalier kumar oynamayı kabul eder. Guillot kumarda sürekli kaybeder, her oyunu Cheavalier kazanır. Bu duruma daha fazla öfkelenir ve Cheavalier ve Manon’u hile yapmakla suçlar. Polisleri çağırır ve hem Manon hem de Cheavalier tutuklanır. Cheavalier’in babası Comte’de sahnededir ve oğlunu kurtarmak için çalışacaktır.

V.PERDE

Manon sürgün cezasına çarptırılmış, Cheavalier ise babası sayesinde kurtulmuştur. Manon gemiye bindirilmek üzere giderken, Çavuş Lescaut ve Cheavalier ‘in birlikte planladıkları, Manon’u kaçırma operasyonunun başarız olduğunu anlarız. Çavuş diğer askerlere rüşvet vererek sevgililerin ayrılmadan evvel son kez baş başa görüşmelerini ayarlar. Manon ve Cheavalier yaklaşık 10 dakika süren düetinin sonunda, aşıklar bir daha kavuşamaz. Manon ölürken son sözleri işitilir; ” Manon Lescut’un hikayesi böyle biter”.

Opera (aralar hariç) yaklaşık 165 dakikadır.

Jules Massenet kimdir?

1842 yılında Montaud Fransa’da doğar, 1912 yılında Paris’de ölür. Paris Konservatuarı’nda öğrenim görür ve aynı okulda öğretmenlik yapar. “Manon” ve “Werther” operaları günümüzde sıklıkla sahnelenen eserlerindendir.

Manon operasının konusunun kaynağı nedir?

Manon operasının konusu, Fransız yazar ve romancı Abbé Prévost’ın 1731’de yazdığı “Manon Lescaut romanından alınır. Operanın librettosunu Henri Meilhac ve Philippe Gille hazırlar.

23 Ekim 2019

Beğenebileceğin İçerikler