Salvador Dali’nin (1904-1989) eserlerinin yer aldığı sergiyi ziyaret etmek isteyenler için son 1 ay. Sergi 20 Ocak 2009 a kadar Sabancı müzesinde görülebilir.
Sergi başlığı “Istanbul’da bir sürrealist: Salvador Dali”. Serginin bende bıraktığı izlenimlerden önce sürrealizmde kısaca bahsetmek istiyorum.
Sürrealizm ile aklıma gelenler; i) Sigmund Freud (1856-1939), psikonalanalizi kurmuş ve herkesten farklı olarak insanların rüyalarını yorumlamıştır (devamında ise tüm davranışların temeli olarak cinselliği öne sürmüştür). ii) Salvador Dali, Freud ile gündeme gelen düş,uyanıklık, bilinçlik ve bilinçsizlik kavramlarını (gördüğümüz rüya, ara sıra dalıp gittiğimiz karmaşık dünyalar,hayaller vb.) çizime dönüştürerek sürrealist ressamların en ünlüsü olmuştur. iii) Victor Brauner (1903-1966), Romanya tarihinin en önemli sürrealist sanatçısı. 1931 de çıkarılmış gözüyle kendi resmini yapmış, 1938 de bu gözünü bir bar kavgasında kaybetmiştir. iv) Türk şiirinde ikinci yeni hareketi (cemal süreyya (1931-1990), ilhan berk(1918-2008) ) Bu şairlerin ürünlerinde gerçeküstü öğelere çok sık rastlanmıştır.
Bu şairler ile ilgili ayrıntılı bir yazı yazmayı planlıyorum.
Sergiden sonra aklımda kalanlar; i) Dali nin Gala ( Rus asıllı, Kazan doğumlu eşi ) ya olan aşkı. Eserlerinin çoğunda, kendi ismiyle birlikte sevgilisinin ismini yazması. ii) Bir Endülüs Köpeği, 1929 yılında Paris de Dali ve Bunuel’in çektiği 16 dk.lık film, bir bulutun Ay’ı kesmesi ile bir kadının gözünün usturayla ikiye ayrılması ilişkilendirilmiştir. Sergi girişinde yer alan film gösterimi bölümünde film izlenebilir. iii) Görünmeyen Figürlü Sürrealist Kompozisyon,1936 (sergide 13 nolu tablo)
Sergi bittikten sonra kendime “Türk sürrealist ressam kimdir?” diye sordum ve karşıma Mehmet Siyah Kalem (14.-15. yüzyıl, insanların ve cinlerin ustası olarak biliniyor) çıktı. Belkide rüyalarını gerçeklerle harmanlamaya çalışıyordu. Ne anlatmak istediği meçhul tıpkı hayatı ve eserleri gibi.
Not: Araba ile sergiye gidecek olanlar arabalarını yakındaki Emirgan otoparkına bırakabilirler. Müzeye, düzenli olarak servis kaldırılıyor.