İşte yirmikimilyonbeşyüzbindolar (22.5 milyon dolar) istenen eser.
Fransız kolleksiyoncu Marc Baradel, Artemus isimli sanat finansmanı firmasının sahibi Asher Edelman’ı dava ediyor. Nedeni ise Romen heykeltraş Constantin Brancusi’nin 1922 yılında tamamladığı “Le Poisson” isimli heykeline zarar verilmesi.
Baradel, heykelin Artemus’a teslim edildikten sonra, bir kaideden düştüğünü ve iki parçaya ayrıldığını iddia ediyor. Edelman ise suçlamaları kabul etmiyor. Onun iddiasına göre ise, Baradel heykeli Artemus’a bizzat getiriyor ve bir kaideye yerleştiriyor. Bir iki dakika geçmeden de onun yerleştirdiği yerden heykel düşüyor.
Baradel, hem Artemus’tan hem de Edelman’dan tam 22.5 milyon dolara talep ediyor. Ayrıca sigorta firmalarından da ek olarak 5 milyon dolar istiyor. Hemen belirtelim, Brancusi’nin bu heykelinin değeri, talihsiz kaza olmadan evvel 22.5 milyon dolardı. Kazadan sonra ise değeri 16.9 milyon dolar olarak kabul ediliyor.
22.5 milyon dolarlık “Le poisson” (balık) heykeli ne anlatıyor?
Brancusi bu heykel hakkındaki düşüncelerini şöyle anlatır; “Bir balık gördüğünüzde, balığın büyüklüğünü düşünmezsiniz. Balığın hızını, yüzüşünü, suda bir görünüp bir kaybolup parlayan vücudunu düşünürsünüz. Ben de tam o anı ifade etmeye çalıştım. Balığın o anki hareketini durdurup, gerçekliğin deseni veya şeklini sizlere sundum. Sadece ruhunun parıltısını istedim.” (R. Varia, Brancusi, New York, 1986, p. 205)
Bu eserin ilk versiyonunu 1922 yılında mermerden yapar. 1924 yılında 2 bronz, 1926 yılında ise 3 bronz versiyonunu yapar. Son yaptığı çalışma ise 1930 yılında, ebat olarak diğer çalışmalarından daha büyük ve mermerden yaptığı eserdir.
Constantin Brancusi kimdir?
Constantin Bancusi 1876 yılında Romanya’da Targu Jiu şehrinde doğar. 1903 yılında, 20li yaşlarında Romanya’dan ayrılır ve dönmemek üzere Fransa’ya Paris’e yerleşir. Meşhur heykeltraş Rodin’in yanında 2 ay çalışır ve “Büyük ağaçların altında hiçbir şey büyümez” diyerek, Rodin’in yanından ayrılır. 1957 yılında, 81 yaşında Paris’te Fransız vatandaşı olarak ölür. 215 heykel ve binden fazla eser fotoğrafını Fransa’ya bırakır.
Constantin Brancusi’nin en meşhur bilinen eseri nedir?
Tabi ki “Bird in Space” (Boşluktaki Kuş) Brancusi’nin en meşhur eseridir. 2005 yılında 27,5 milyon dolara satılır. Brancusi, Amerika’ya bu heykel ile gittiğinde, gümrük memurlarını bunun bir sanat eseri olduğuna ikna edemez. Heykeli “mutfak eşyası”olarak değerlendirip gümrük vergisi istenir. Gerçekte sanat eserleri gümrüksüz Amerika’ya girebilecektir. Neticesinde Brancusi ve eseri sergileyecek yetkililer, Amerikan mahkemesinde bunun bir sanat eseri olduğunu ispatlamak durumunda kalır. İşte mahkemedeki savunma ve işte “Boşluktaki Kuş” heykelinin ne anlattığı; ” Uçmayı andırıyor. Tıpkı bir kuşun yaptığı gibi, zarafet, nefes, coşku, hız ile birleştiğinde ruhundaki canlılık, kuvvet ve güzelliği gösteriyor. Sadece bu çalışmanın ismi, başlığı, neden çok şey ifade etmez?”
Hakim J. Waite’in kararı, belki de dünya sanat tarihine geçen bu olayla birlikte, yeni sanat akımlarının habercisidir; “ Günümüzde doğal nesneler yerine, soyut fikirleri tasvir etmeye çalışan yeni bir sanat gelişiyor. Bu yeni fikirleri ve onları temsil edenleri sempati ile bakalım ya da bakmayalım, onların varlıkları ve sanat dünyası üzerindeki etkileri mahkemeler tarafından tanınmalı ve dikkatte alınmalıdır.” . Bu olay 1926 yılında yaşanır.
