“Amacı, 20. yüzyılın dilini kullanarak, Sümer, Babil, Asur ve tabii ki İslam medeniyetlerini içinde barındıran, Irak’a özgü sanatsal bir dil yaratmaktı”.
Cevat Selim, Irak modern sanatının kurucusu kabul edilen, ressam ve heykeltıraş. Babası Irak hükümetine bağlı askeri memur olarak Türkiye’de bulunurken, 1919 yılında Ankara’da doğdu. 1920 yılında ailesiyle Irak’a döndü. Babası amatör bir sanatçıydı, annesi yetenekli bir nakışçıydı. Kardeşleri Saud ve Nizarre ve kız kardeşi Naziha, Selim gibi sanatçı oldu. Paris, Roma ve Londra’da eğitim aldı. Pablo Picasso ve Henry Moore onu en fazla etkileyen sanatçılar oldu. Irak’a döndü ve Güzel Sanatlar Enstitüsü’nde gençlere eğitim verdi. Sanatçıları hem Arap mirasını hem de modern sanat formlarını birleştiren teknikleri keşfetmeye teşvik etti. Irak Bağdat Modern Sanat Grubu’nu kurdu. 1961 yılında Irak’da öldü.
Üstte gördüğünüz “isimsiz” başlıklı, 1957 yılına tarihlenen çalışması, kübist tarzda geleneksel bir cezve ile basit bir ev sahnesini tasvir ediyor.
Altta göreceğiniz eser ise, hiç şüphesiz Cevat Selim’in en meşhur çalışmasıdır. Iraklı sanatçı, 1958 yılında Irak’ta yaşanan 14 Temmuz devrimi anısına düzenlenen anıt tasarımı yarışmasına katılır. Hükümet tarafından tasarımı seçilir ve “Irak Özgürlük Anıtını” yapmak üzere görevlendirilir. Selim’in anıtı için seçtiği isim Amerika’daki Özgürlük Anıtı ile benzer olabilir ancak anıt incelenirse Picasso’nun “Guernica” duvar resminden Selim’in kuvvetle etkilenmiş olduğu görülmektedir.
Eserin konusu siyasetten çok Irak medeniyet tarihiyle ilgilidir: Anıtın üzerinde Arapça, Sümerce, Babilce ve Asurca sözcükler bulunmaktadır. Anıtın sağından soluna figürlerin dizini şöyledir: At, devrimciler, ağlayan çocuk, şehidine sarılan anne-baba, bebeğine sarılmış anne, tutuklanan aydın adam ve asker, hürriyet, barış, Dicle ve Fırat nehirleri, ziraat (tarım), boğa, üretim ve sanayidir . Anıtın okunma dizgesi, arapça okunma dizgesinde olduğu gibi sağdan sola doğrudur.
Picasso ve Cevat Selim
Picasso’nun eseri ile ortak yönleri ise; boğa figürü, özgürlük figürü, bebeğini kucaklayan anne figürü, at figürü olarak sayılabilir. Picasso’nun Guernica’sında mecazların çoğunda İspanyol kültürü egemendir ve bombardıman anında katledilen iki bin kişinin çığlığı hissedilerek düşünülmüştür, savaş karşıtıdır. Selim’in Özgürlük Anıtında ise farklı zamanlara odaklanılmıştır: Hükümete yapılan darbe, kutlamalar pankart tutanlar, darbe sonrası şehit ailelerinin acısı, gelecekte Irak, Irak tarihinde halkların dayanışması, Irak tarım ekonomisi, Dicle ve Fırat’ın önemi Irak tarihinde barış gibi.
Picasso’nun en ünlü eseri “Guernica” nedir?
Picasso, 1937 yılında, İspanya iç savaşı sırasında, Nazilerin Guernica kasabasını bombalaması ve onlarca sivilin ölmesi üzerine bu meşhur eserini yapar. Sanatçının en güçlü politik ifadesi olarak kabul edilen yapıtıdır. Bu tablo savaş ve özellikle faşizm karşıtlığının simgesi, barışın sembolü olarak kabul edilir. İspanya iç savaşını anlattığı bu tablo, politikanın ve savaşın resim sanatı ile ifade edilmesinin en önemli örneklerindendir. Kaos, dehşet ve hüzün ifade edilir. Tablo, İspanya’da Madrid’de “Reina Sofia” müzesindedir.
