Viyana Devlet Operası, 150 yıllık tarihinde ilk defa, bir kadın tarafından yazılmış operayı sahneliyor. Avusturya’lı bestekar Olga Neuwirth tarafından yapılan opera, konusunu Virginia Woolf’un 1928 yılında yazdığı “Orlando” isimli romandan alıyor.
Virginia Woolf kimdir? “Orlando” romanı ne anlatır?
İngiliz yazar Woolf (1882-1941), zengin bir ailenin çocuğu olarak doğar. Babası, o dönemin ünlü yazarı Sir Leslie Stephan’dır. İlk kısa hikayeleri 1895 yılında bir gazetede yayımlanır. Dünya edebiyat sahnesinde “bilinç akışı” tekniğinin önde gelen temsilcileri arasında sayılır. Aykırı yaşamı ve cinsiyet, cinsellik üzerine görüşleriyle çekmiş bir kadındır. Savaş korkusu ve yeteneğini kaybetmenin vermiş olduğu stres, dehşet ve korku sonucu ruhsal bunalıma girer. 8 Mart 1941’de içinde bulunduğu duruma daha fazla dayanamayıp evlerinin yakınlarında bulunan Ouse nehrine ceplerine taşlar doldurarak atlayıp intihar eder. Geride iki intihar mektubu bırakır. Birisi kardeşi Vanessa Bell’e diğeri ise kocası Leonard Woolf’a. Bu veda mektubunda, ruhsal hezeyanlarının yeniden yaklaştığını ve buna bir daha dayanabilecek gücü kendisinde bulamadığını belirtir.
“Orlando”, Woolf’un cinsiyet ayrımcılığına karşı çıktığı ilginç bir romandır. Orlando, İstanbul’da büyükelçi iken bir sabah kadın olarak uyanır! Kadınların ve erkeklerin tüm iyi özelliklerini kendisinde toplayan Orlando, olağanüstü bir varlık haline gelir.
Kitaptan istanbul’u anlatan bir bölüm;”…öylece durup, büyülenmişcesine aşağıda uzanan kente dalıp giderdi. bu saatte sis öyle yoğun olurdu ki, Ayasofya’nın ve öbür kiliselerin kubbeleri yüzüyormuş gibi görünürlerdi; derken ağır ağır sis kalkardı üzerlerinden; bu kabarcıkların sıkıca sabit oldukları görülürdü ve şuracıkta nehir vardı; şurada galata köprüsü; şurada sadaka dilenen gözsüz ve burunsuz yeşil türbanlı dervişler; şurada çöpleri didikleyen sokak köpekleri; şurada çarşaflı kadınlar; şurada sayısız eşek; şurada uzun sırıklar ellerinde, atlılar. çok geçmeden tüm kent kamçı şaklamaları, çan tınlamaları, ezan sesleri, katırların kırbaçlanmasıyla, pirinç kaplama tekerleklerin takırtısıyla uyanır, bir yandan da mayalanan ekmek, tütsü ve baharatın çıkardığı ekşi kokular yaygaracı, rengarenk ve barbar nüfusun soluğunun ta kendisiymişcesine pera tepelerine kadar yükselirdi. ” (orlando/iletişim yayınları/sayfa 90)
Orlando romanı, 1992 yılında yönetmen Sally Potter tarafından sinema filmine de uyarlanır.
Viyana Opera Binası ve Tarihi
Viyana Opera Binası (Wiener Staatsoper), Avrupa’nın önemli kültür-sanat merkezlerinden biri. Yapımı 1869 yılında tamamlanır. Tasarımı Çek mimar Josef Hlávka tarafından yapılmıştır. 25 Mayıs 1869’daki açılış gecesinde Mozart’ın Don Giovanni operası sahnelenir. Bugün, yılda 300 civarında performans sahnelenen operanın 1000’den fazla çalışanı vardır. 100 milyon Euro’yu bulan yıllık bütçenin %50’den fazlası ise devlet tarafından karşılanır.
Kadın Operası ve Olga Neuwirth kimdir?
1968 yılında Avusturya’nın Graz şehrinde doğar. 22 yaşında yazdığı iki minik opera (Elfriede Jelinek’in eserlerinden esinlenir) ile tanınır. Birçok tiyatro oyunu için müzik çalışmaları yaptıktan sonra Bählamms Fest (yine Jelinek’den esinlenir) isimli çalışması ile ünlenir. Orlando ilk büyük operasıdır.
Elfriede Jelinek kimdir?
Elfriede Jelinek, 1946 yılında Avusturya’da doğar. Oyun yazarı ve romancıdır. Özellikle feminizm, cinsellik ve kadının toplumsal konumu üzerine yazar. 2004 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü alır.