Bilgi ve Sevgi paylaştıkça artar…
DON GIOVANNI, MOZART’ın 2 perdelik Operası…
Opera İspanya’nın Sevil şehrinde geçer… İlk defa 1787′ de Prag’da oynandı…Bu eser çapkınların operasıdır…
I.PERDE
Don Giovanni, Sevil kumandanının kızı Donna Anna’nın odasına girer. Kız kendini savunur ve etrafı yardıma çağırır. Yardımına babası gelir ancak, Don Giovanni ile babasının arasındaki tartışma düelloya dönüşür ve D.G. ihtiyarı öldürür.
Don Giovanni:
Ah…gia cadde il sciagurato…
Affannosa e agonizzante,
Gia dal seno palpitante
Veggo l’anima partir. Ah..Düştü zavallı….
Soluğu kesilmiş ve can çekişiyor,
Çarpan yüreğinden
Ruhunun çıktığını görüyorum
Efendisini dışarıda bekleyen uşak Leporello, gördüklerine inanamaz;
Leporello:
Qual misfatto!Qual eccesso!
Entro il sen,dallo spavento
Palpitar il cor mi sento
Io non so che far, che dir. Bu cinayet! Bu çok fazla!
Korku içinde…
Çarpıyor yüreğim…hissediyorum
Ne yapılır, ne denir bilmiyorum
Don Giovanni uşağı Leporello ile birlikte olay yerinden kaçar. Az sonra olay yerine gelen Donna Anna, kendisine saldıran ve babasını öldüren maskeli adamı göremediğini , ama ne olursa olsun intikamını almasını sevgilisi Don Ottavio ‘ya söyler. Operada intikam tutkusu çok yerde işlenecek, sahnede daha az görünen Don Giovanni ve çapkınlıkları zaman zaman ikinci planda kalacaktır.
II.SAHNE
Don Giovanni, yaptığı işin etkisinden kurtulmuş, Leporello ile yeni maceralarını tartışmaya başlar. Tam bu sırada sahneye bir kadının geldiğini anlarız;
D.G:
…mi pare Sentir odor di femmina…. …Havada kadın kokusu var…
Sahnede beliren Donna Elvira’nın üzüntülü olduğu halinden anlaşılır.
Donn’Elvira:
Ah chi mi dice mai
Quel barbaro dove?
…Ah se ritrovo l’empio
E a me non torna ancor
Vo’ farne orrendo scempio,
gli vo’ cavar il cor.
Kim söyleyecek bana
O barbar nerede?
…O imansızı bulursam tekrar
ve dönmezse hala bana
Onu acımasızca öldürüp
kalbini çıkarmak istiyorum
D.G: (Leporello’ya)
…Cerchiam di consolare il suo tormento. …Onu avutmaya çalışmalıyız
Leporello:
Cosi ne consolo mille e ottocento. 1800 kadını avuttuğunuz gibi
Don Giovanni kadına yaklaşınca, birkaç gün önce terk ettiği Donna Elvira olduğunu farkeder. Donna Elvira sinirli bir şekilde D.G.’nin üstüne gider.Bunun üstüne D.G. Leporello’yu kadınla yalnız bırakıp kaçar.Leporello genç kadını avutmak için cebinden bir defter çıkararak efendisinin aldattığı kadınların listesini okur. Meşhur “Katalog” aryası:
Leporello:
Madamina, il catalogo é questo
Delle belle che amo il padron mio,
Un catalogo egli é che ho fatt’io,
Osservate, leggete con me.
In Italia seicento e quaranta,
In Lamagna duecento e trent’una
Cento in Francia, in Turchia novant’una,
Ma in Spagna son gia mille e tre.
V’ha fra queste contadine,
Cameriere, cittadine
V’han contesse, baronesse,
Marchesane,principesse,
E v’han donne d’ogni grado,
D’ogni forma, d’ogni eta.
Nella bionda egli ha l’usanza
Di lodar la gentilezza
Nella bruna la costanza,
Nella bianca la dolcezza
Vuol d’inverno la grassotta,
Vuol d’estate la magrotta;
é la grande maestosa,
La piccina é egnor vezzosa.
Delle vecchie fa conquista
Pel piacer porle in lista;
Ma passion predominante
é la giovin principiante.
Non si picca se sia ricca
Se sia brutta, se sia bella:
Purche porti la gonnella,
Voi sapete quel che fa. Madam, işte katalog
Efendimin sevdiği güzeller.
Bu benim düzenlediğim bir katalogdur.
Dikkat edin ve benimle okuyunuz;
İtalya’da altıyüzkırk(640)
Almanya’da ikiyüzotuz(230)
Fransa’da yüz(100),Türkiye’de 91
Ama Ispanya’da binüç(1003)
Bunların arasında köylüler
hizmetkerlar,şehirliler
kontesler,baronesler
marizler, prensesler vardır.
Burada her mevkiden
her yapıda,her yaştan kadın vardır.
Sarışınların kibarlığını över
Esmerler de sadakati
Beyaz tenlilerde tatlılığı;
Kışın şişmanları ister,
yazın ince kadınları.
En büyük zevki ise
deneyimsiz genç kızlardır.
Yaşlı kadındaları listesine eklemek için seçer
asıl tutkusu gençlerdir.
İnat etmez; zengin
veya güzel olsun diye;
etek giyiyorsa eğer
Ne yapacağını biliyorsunuz!
Aryanın bitimiyle sahnede tek başına kalan Donna Elvira, intikam almaya yemin ederek sahneden ayrılır.
III.SAHNE
Aniden sahnede köylülerin neşeli eğlencesini buluruz.Köylü çift Masetto ve Zerlina, yaklaşan düğünlerini arkadaşlarıyla kutlamaktadır.Don Giovanni, gelini gözüne kestirir ve köylülere kutlamalarına sarayında devam etmelerini önerir. Bu arada Leporello Masetto’yu (damat), oyalayarak, Don Giovanni ile Zerlina’nın yalnız kalmasını sağlar. Don Giovanni sözleriyle Zerlina’nın aklını karıştırmaya, onu kendisi ile gelmeye razı etmeye çalışır.(düet)
Don Giovanni:
La ci darem la mano,
La mi dirai di si,
Vedi non é lontano
Partiam, ben mio, di qui. Bana elini uzat
Bana “evet ” de
Görüyorsun, evim uzak değil
Gidelim,buradan.
Zerlina:
Vorrei, e non vorrei,
Mi trema un poco il cor;
Felice, é ver sarei;
Ma puo burlarmi ancor. İsterdim ama yapamam
Kalbimde korku var
Mutluluk,gerçek,olacak
Ama benimle alay mı ediyorsunuz?
Don Giovanni:
Vieni, mio bel diletto. Gel, aşkım.
Zerlina:
Mi fa pieta Massetto Beni affet Massetto
Don Giovanni:
Io cangero tua sorte! Kaderini değiştireceğim!
Zerlina:
Presto, non son piu forte. Hadi, gücüm kalmadı.
D.G. ve Zerlina (birlikte)
Andiam, andiam, mio bene
A ristorar la pene
D’un innocente amor. Gidelim, gidelim, sevdiğim.
acısını dindirmeye
masum bir aşkın
Aniden ortaya çıkan Donna Elvira, zamanında yetişerek Zerlina’yı çapkının elinden kurtarır;
Donn’Elvira:
Fermati,scellerato:il ciel mi fece
udir le tue perfidie;i
io sono a tempo
di salvar questa misera innocente
Dal tuo barbaro artiglio! Dur, aşağılık: Tanrı bana
sinsiliğini duyurdu,
tam vaktinde,
kurtardım bu zavallı masumu
barbar pençelerinden!
Donna Elvira sözlerini tamamlayınca, Zerlinayı alarak hızla uzaklaşır. Don Giovanni kendi kendine “bugün herşey ters gidiyor diye düşünürken sahneye Don Ottavio ve Donna Anna girer… İkili, D.Giovanni’den katilin bulunması için yardım isterler. Aniden içeri giren Donna Elvira geri dönmüş, suçlamalarına devam etmektedir. Durumun kötüye gittiğini farkeden D.Giovanni
bir bahaneyle oradan uzaklaşır. Donna Anna ve Don Ottavio sahnede yalnız kalmışlardır.
Donna Anna:
Don Ottavio, son morta! Don Ottavio, ben öldüm!
Don Ottavio:
Cosa é stato?! Ne oldu?
Donna Anna:
Quegli é il carnefice del padre mio! O babamın katili!
Don Ottavio:
Che dite… Ne diyorsunuz…
Donna Anna:
Non dubitate piu:gli ultimi accenti
che l’empio proferi tutta la voce
Richiamar nel cor mio di quell’ indegno
Che nel mio appartamento… Şüpheniz olmasın:o son ses tonu
o tüm söyledikleri insafsızın
kalbime o katilin sesini hatırlattı
Odama giren adamı…
Don Giovanni’nin maskesi düşmüş, katil olduğu ortaya çıkmıştır .Don Ottavio sevgilisini teselli eder, ona olan aşkını (Dalla sua pace…) anlatır ve sahneyi terkeder.
IV.SAHNE
Aynı gün öğleden sonra, D.Giovanni’nin bahçesi. Don Giovanni uşağına balo için bütün hazırlıkların yapılmasını emreder, meşhur Şarap aryasını söyler.(Finch’han dal vino…)
Daha sonra, Zerlina ile nişanlısı bahçeye gelirler. Masetto kızgınlığını belli eder.Buna aldırmayan Zerlina, aryasıyla (Batti,batti, o bel Misetto…) sevgilisinin gönlünü alır. Balo başlamak üzeredir ve baloya üç konuk daha katılacaktır. Don Ottavio, Donna Anna ve Donna Elvira maskeli ve tanınmayacak şekilde baloya katılırlar.Balo sahnesinde sahneye giren üç orkestra, üç farklı dans çalar. Bu karmaşa içerisinde Don Giovanni tekrar Zerlina ile ilgilenir ve zorla onu götürmeye çalışırken; maskeler iner, herkes Don Giovanni’nin sonu geldiğini düşünürken. Don Giovanni herkese meydan okuyarak bir kez daha oradan kaçmayı başarır.
22-09-2004 16:08:25