Dünyanın çeşitli yerlerinde doğmuş (Çin’den Californiya’ya) sanatçıların eserlerinden oluşan 21 yapıt “Kayıp Cennet” ismi altında sergileniyor. Serginin temel amacı ekolojik değişimlere vurgu yapmak. Bazı bölümlerde bu konuyu çok başarılı vurguladıklarını belirtmeliyim.
Girişte solda, Belçikalı Francis Alys, “Gece Nöbeti” isimli video da, bir tilkiyi doğadan getirmiş ve Ingiltere’de bir müzenin içine serbest bırakmış. Kapalı devre kamera ile çekim yapmış. Tilki, müzedeki resimlerle pek ilgilenmiyor ve genelde duvar dibinde dolanıyor.
Bir hayvanı görmeye alışık olmadığımız yerlerde salıvermeye örnek bir diğer video da ABD’li Doug Aitken’in “Göç” isimli videosu. Sanatçı bizon, puma, kunduz, geyik ve baykuş gibi vahşi hayvanları sıradan motel odalarına koymuş. Müzikler ilgi çekiciydi. Insanlar için modern bir yaşam ortamında, hayvanların hareketleri ve yapmaya çalıştıkları şaşırtıcıydı.
Bu iki videodan aldığım fikir; ekolojik dengeyi koru, görüyorsun ki hayvanları kendi doğal ortamlarında bırakmak iki taraf içinde en hayırlısı.
Biraz ilerde yine ABD’li Tony Oursler’in “Bulutlar” isimli çalışması var. Tavandan sarkıtılan yapma bulutlara yansıtılan videoda kadın-erkek canlandırılmış. Ekolojik olarak bana herhangi bir çağrışım yapmadı ama ticari fikir olarak benzer bir mantıkla hayli ilginç bir gece lambası yapılabilir. Eminim çok satar.
Bulgaristan doğumlu Ergin Çavuşoğlu’nun “Sonsuz Okyanusta Duruş” videosu doğanın bazen ne kadar kuvvetli olduğunu, insanın tüm teknolojik ilerlemelere rağmen nasıl çaresiz kalabileceğini vurguluyor. Denizde çıkan bir fırtunayı anlatan videoda, denizciler sadece ışıkları takip edebiliyorlar ve kaderleri doğanın elinde. Yani, ekolojiyi koru ve doğayı kızdırma diyor video.
Ve serginin en renkli köşesi. Isviçre’li Pipilotti Rist’in eseri “Safran Çiçeği”. Memleketindeki Alp Dağlarına ve şirin kır evine misafir ediyor sizi sanatçı. Müzikler de çok güzel. Doğayla bütünleştiğimiz zamanın çocukluğumuz olduğunu anımsatıyor.
Shaun Gladwell’in “Özür 1-6” isimli videosu belkide en çarpıcı çalışmaydı. Avustralya’nın kurak topraklarındaki otobanlarda ezilen kanguraları çekmiş. Hayvan ölülerinin yanında durup, onlara özen gösterek yaptığı cenaze törenini göreceksiniz.
Son olarak “Diş” videsosunu anlatayım, diğer eserleri siz gezip görün. California’lı sanatçı Nina Katchadourian kendi ön dişine , Güney Kutbu’na yaptığı gezinin görüntülerini yansıtmış. Tabii video kendi dişine yansırken kıpırdaman durmak zorunda. Bunu sonuna kadar başaramıyor, sonlara doğru salyalar akıyor yüzü seğirmeye başlıyor. dayanamıyor. Videonun ismi de “Dayanıklılık”. Burada ekoloji yok, insan doğası var. Bakalım bu videoyu izlemeye sonuna kadar dayanabilecek misiniz?
“Kayıp Cennet” isimli sergi, 24 Temmuz 2011 tarihine kadar Istanbul Modern müzesinde sergilenmeye devam edecek.