Osman Hamdi’nin çağdaşlaşma mücadelesinin resmedilişi : “ Kaplumbağa Terbiyecisi”
“Desen görülen şey değildir, başkalarına gösterilmesi gereken şeydir. Bilinmediği zaman resim pek güç bir şey değildir ama bilinince… o zaman bambaşka bir şeydir. “ sözleri evet ünlü ressam Edgar Degas’a ait belki ama; bir serüveni, mücadeleyi ve birden fazla duyguyu, 221,5 x120 cm’lik tuval üstüne yağlı boya ile anlatma becerisinin en güzel örneklerinden biri de Osman Hamdi’ye ait. Hangi eserden mi bahsediyoruz? Tabi ki, Türk Tarihi’nin en pahallı tablosu Kaplumbağa Terbiyecisi’nden.
“Kaplumbağa Terbiyecisi” tablosu ne anlatıyor?
Bu tablo pek çok uzman tarafından çağdaşlaşma mücadelesi veren bir aydının hikayesini anlatıyor, şeklinde yorumlanmıştır. Evet! Yanlış okumuyorsunuz, çağdaşlaşma mücadelesi veren bir aydının, aslında Osman Hamdi’nin kendi hikayesini.
“Osman Hamdi” nin hikayesi…
1842 yılında İstanbul’da başlayan bu hikaye, imparatorluğun eğitim amacıyla yurt dışına gönderdiği az sayıda öğrenciden biri olan Osman Hamdı Bey’in, hukuk ve resim öğrenimini Paris’te tamamladıktan sonra yaşamı boyunca ülkenin çağdaşlaşması için çaba gösterişini gözler önüne seriyor. İlk Türk Arkeoloğu olan Osman Hamdi Bey, dünyaca ünlü İskender Lahdini bulup İstanbul’a getirtir. İstanbul Arkeoloji Müzesi ve bugünkü Mimar Sinan Üniversitesi’nin temeli olan Sanayi Nefise Mektebi’ni kurar. Modern anlamda Türk müzeciliğini başlatır, eserlerin yurt dışına çıkışının yasaklanmasın için birçok kararname çıkması için çalışmalar yürütür.
“Kaplumbağa Terbiyecisi” tablosundaki simgeler ve yorumlar nedir?
Yaşamı boyunca eğitime önem veren Osman Hamdi Bey, yaratılışı itibariyle yavaş olan kaplumbağalar ile “ tembelliği” anlatır. Tembel kaplumbağaları eğitmeye çalışan model kendisidir, resimde oto portresini görürüz. Eğitim için kullandığı basit unsurlar vardır; “ödül” (yemek, yerdeki yeşillikler), “müzik” (elindeki ney ve sırtındaki vurmalı çalgı nakkare) ve “ceza” (boynunda asılı kırbaç). Sıvası dökülmüş duvarlar belki de kaplumbağalar gibi “çağdaşlaşmak istemeyenleri” yansıtır. Yaptığı sabır isteyen, hatta imkansız bir iştir. Resimdeki yorgun ve düşünceli haliyle hem aydınların hem de dervişlerin gücünün ve sabrının sınırlı olduğunu anlatmak ister.
“Kaplumbağa Terbiyecisi” tablosu, tek kelimeyle açıklamak gerekirse, ne anlatır?
Sabır.
“Kaplumbağa Terbiyecisi” tablosunu nerede görebilirim?
Kaplumbaya Terbiyecisi resminin ilk versiyonu olan, 1906 yılında yapılmış tablo şu anda Pera Müzesi’nde sergileniyor. 2004 yılında Pera Müzesi’nin 5 milyon TL ödeyerek koleksiyonuna dahil ettiği eser, Türk Tarihi’nin en pahallı tablosu olarak anılıyor. Bugün ise eserin yaklaşık değerinin 10 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.
Eserin, Osman Hamdi’nin bazı değişiklikler yaptığı, 1907 yılına tarihlenen ikinci versiyonu ise Londra’daki bir müzayedede Erol Simavi tarafından satın alınmıştır. Tablo halen Belma Simavi koleksiyonunda bulunuyor.
Pera Müzesi nerededir?
Pera Müzesi Meşrutiyet Caddesi No.65 34430 Tepebaşı – Beyoğlu – İstanbul adresinde bulunuyor. web sitesi
