Çankırı’da “Çorak Yerler Omurgalı Fosil Lokalitesi”‘nde bu yıl gerçekleştirilmesi beklenen kazı çalışmalarına başlanıldı. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Antrolopoji Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Ayla Sevim Erol’un başkanlığında yürütülen çalışmalar 20 yılı aşkın süredir yapılıyor. Yaklaşık olarak 4000 fosil çıkartılan bu bölge, Türkiye’nin en önemli fosil yatağı olarak kabul ediliyor. Kazı çalışmaları Fatih Mahallesi’nde 1997 yılından beri sürdürülüyor. 2018 yılında, bu bölgedeki çalışmalarda 15 türde yaklaşık 140 adet fosile rastlanmıştı.
Fosil nedir? Neden “fosil kazısı”yapılır?
Fosil kelimesi latince “fossilis” sözcüğünden türemiştir. Kelime anlamı “yerden çıkarma” dır. Bilimsel anlamda ise “canlıların taşlaşmış kalıntıları” şeklinde açıklanır.
Fosil kazıları geçmişteki hayatın izleri ve kalıntıları ya da geçmiş hayata ait kanıtları anlamak amacıyla yapılır. Fosiller genelde kil tabakası ve sediment kayaların içerisinde bulunur.
Çankırı’da hangi fosillere ulaşıldı?
Çorak Yerler Omurgalı Fosil Lokalitesi’nde gergedan, kılıç dişli kaplan, zürafa gibi fosillere ulaşıldı. 8 milyon yıl öncesine tarihlenen fosillere göre, şu an çorak olan bu bölgeler, o dönemlerde sulu hatta ormanlarla kaplı bir bölge. Ormanlık, savan, her çeşit ekolojik ortamda bulunan hayvanlar bu bölgede yer alıyor. Gergedanlardan zürafalara, kılıç dişli kaplanlardan geyiklere, ceylanlara kadar burada 30’a yakın türün fosiline ulaşıldı. Özellikle “zürafanın bir türü”, “maymungil ya da goril türü” ve “3 farklı gergedan türü”nün bu bölgeye özel, dünyada eşi olmayan fosil kalıntıları olduğu belirtiliyor.
Türkiye’nin ilk fosil müzesi kurulacak mı?
Bu konu hakkında maalesef net bir bilgi yok. Bugünün çorap topraklarının milyonlarca yıl önce ormanlık ve sulu bölge olduğunu anlatacak, bölgeye özgü fosil kalıntılarının 3 boyutlu ve gerçeğe yakın örneklerinin de sergileneceği bir fosil müzesi yapılabilirse sadece Türkiye’de değil, dünyada da önemli bir müze olarak kabul edilmesi beklenebilir.
Çankırı nerede? Çankırı’ya ait özel bilgiler nedir?
Çankırı, Ankara’dan 1 saat 40 dakikalık mesafede yer alır. Ankara Esenboğa Havalimanı’ndan 1 saat 20 dakika gibi kısa bir sürede Çankırı’ya ulaşılabilir. Türkiye’nin en büyük kaya tuzu rezervlerine ve en kaliteli tuzuna sahiptir. Büyük “Tuz Mağarası” dünyada nadir tuz mağaralarından biridir. İstiklal Savaşı sırasında Ankara-İnebolu (İstiklal Hattı)’nın önemli bir merkezi olmuştur, şehir bugünde milliyetçi ve muhafazakâr özelliklerini devam ettirir. İstiklal Savaşı döneminde kullanılan araç ve eşyalar Çankırı Müzesi’nde görülebilir.
