Nüfusu yazılı metinlerde 4 milyondan fazla gözüksede, gerçekte bu ülkede yaşayan nüfus 3 milyon civarında. Birçok Moldovalı başta Italya, Rusya olmak üzere Almanya, Romanya gibi ülkelerde çalışarak Moldova daki ailelerine yardımcı oluyorlar.
Moldova’nın başkenti Kisinev yemyeşil bir şehir. Yollar biraz harap halde. Elektrik problemi var. En işlek caddesinde bile ışık şiddeti çok düşük ve akşamları sanki mum ışığında dolaşıyor gibi hissedebilirsiniz.
Stefan Cel Mare (1433-1504), Moldovalılar için Atatürk gibi. En önemli liderleri ve hemen heryerde heykeline, para birimlerinde resimlerine rastlayabileceğiniz kimse. Ismi Kişinev’in en önemli caddesine de verilmiş.Osmanlı’ya ve Polonya’ya karşı bagımsızlık için savaşmış ancak 300 yıl sürecek Osmanlı egemenliginin başlamasını sadece geciktirebilmiş. Osmanlılarla iyi geçinmiş ve 1457-1504 yılları arasında Bogdan Prensliği yapmış. Ancak inşa ettirdiği kiliseler ve ortodokslugu müslümanlara karsı savunması, Ştefan nın Romen Ortodoks kilisesi tarafından kutsal ilan edilmesini sağlamış. Bu nedenle bugün hala hem cesaretiyle hem de kutsal vasfıyla Moldovalıların en önemli liderleri Ştefan diyebilirim.
Büyük Stefan’ın bir vasiyetinden bahsediliyor. Bu vasiyette “Asla Rus’a yanaşmayın sizi mahveder, Türkler ise adil ve merhametlidir, kendinizi onlara emanet ediniz” gibi bir ifade oldugundan söz edilir. 15.yüzyıldan kalan kılıcı Topkapı Sarayı’nda sergileniyor. Romanya başbakanı bu kılıcı Türkiye’den istemiş ama hükümet kılıcı Romenlere vermemiş.
Ion Creanga (1837-1889) bütün Moldovalı çocukların hatırasını süsleyen masal yazarları. Yani çoğu Moldovalı çocuk Andersen masallarıyla değil de Creanga’nın masallarıyla büyümüş.
Ve tabiki Eminescu. Mihai Eminescu (1850-1889), Romenlerin gururla ismini söyledikleri şairleri. Moldova’nın Romanya’dan bir farkı olmadıgından Moldova nın da en önemli sanatçılarından biri olarak kabul edilmekte.
Genç bir yaşta (39) vefat etmesine rağmen Eminescu’nun eserlerinin Romen ve Moldovalı gençleri etkisi altında tuttuğu ve onun şiirleriyle büyüdükleri söylenebilir. 98 kıtalık “Çoban Yıldızı” şiiri en uzun sevgi şiiri seçilmiş. Bu şiirinde Eminescu, bir prensese aşık olan çoban yıldızının hikayesini anlatıyor.
Bir diğer eseri “III.Mektup”, Osmanlı imparatorluğunun kuruluş öyküsünü anlatıyor. İşte ilk dizeleri;
“Otlaktan otlağa yurdunu değiştiren bir sultan,
Sırt üstü yere uzanmış yatıyordu. Uykudan
Gözleri kapanmış , hülya alemine dalmıştı;
Çünkü dışa açık gözler, içe yumuk kalmıştı…”
Şiir şu dizelerlerle son buluyor;
“Gerçekleşti düşü, kartalca yükseklere uçuştu.
Yıldan yıla imparatorluk gittikçe genişledi.
Yayılma, ulustan ulusa , sultandan sultana sürdü.
Ülkeden ülkeye böylece, şan ve zafer yolu açtı
Yıldırım Beyazıt taa Tuna’ya ulaştı
Bir işaretle beylerin biri diğeriyle birleşti”
Rus baskısı altında geçen yıllarda Romen etkisinin azaltılması için Ruslar ellerinden geleni yapmışlar. Romenceden farkı olmayan moldova dilinde ise rus baskısı altında kiril alfabesi kullandırılmış ve böylece romanya ile olan bağlar azaltılmaya çalışılmış. Komunist dönemin sonunda, Moldova Romanya’ya baglanmak istesede Rus-Ukraynalıların etkisiyle bu gerçekleşmemiş. Bugün hala halkın Rusya dan daha çok Romanya ya yakın oldugu bir gerçek. Bunun somut örneği her yıl 31 Agustos da kutlanan “Dil Bayramı”. O gün “Limba noastra cea Romana” yani “Dilimiz Romence” isimli afişler heryere asılır, 1 günlük resmi tatil yapılır.
Moldova ile şarap birlikte kullanılması gereken iki kelime. “Cricova” başkent Kisinev’e 12 km uzaklıkta bir şarap üretim merkezi. Moldova da bazı bölgelerde eski maden ocakları şarap mahzen ve üretim tesislerine dönüştürülmüş. Cricova’daki bu tesiste yerin 60 mt altına iniyorsunuz. Yaz kış sıcaklık aynı 12 derece.1952 de kurulmuş ve yerin altında toplam 120 km uzunlugunda (yükseklik 3 mt, genişlik 8 mt) yol var. Özellikle 1,5 mlyon özel şarapın tutulduğu mahzen çok ilgi çekiciydi. Bu tesise gezebilmeniz için gitmeden önce rezervasyon yaptırmanız gerekiyor, tel:00373 022 441204
Gagauz Yeri (Gagavuzya, Gök Oğuz’dan)
Moldova’nın güneyinde yerleşik yaklaşık 150.000 Gaguz Türkü yaşıyor. Gagauzlar Türkçe konuşan Ortodoks Hiristiyan Türkler olarak kabul ediliyor.
Çikolata
Havalimanı ve şehrin önemli merkezlerinde göreceğiniz “Bucuria” dükkanları, Moldova’nın önemli gurur kaynaklarından biri. Çeşitli çikolatalar üreten bu fabrikanın ürünleri gerçekten lezzetli; www.bucuria.md
Yemek / Restaurant
Vetra Neamului, www.vetraneamului.md , Puşkin Cd. No:20B.
Moldova’nın yöresel yemeklerini tadabileceğiniz güzel bir restaurant. Birçok odalardan oluşan restaurantın her odası farklı bir temayla düzenlenmiş. Özellikle yazarlar odası çok başarılıydı. Altta, Stefan Cel Mare nin bulunduğu “Sala Domnitorilor” fotoğrafını bulabilirsiniz.
“Zama” Moldova’nın meşhur çorbası. Tavuk parçası ve sebzelerden yapılan özel bir çorba.
Konaklama :
Leograd Hotel, www.leograndhotels.com
Jazz Hotel, www.jazz-hotel.md